Τα στάδια της Απώλειας και του Πένθους

Πένθος. Τι σημαίνει η λέξη πένθος?

Πένθος είναι η λύπη για τον θάνατο αγαπημένου προσώπου, βαθιά θλίψη λόγο συμφοράς και ακόμα το χρονικό διάστημα κατά το οποίο τηρούνται ορισμένοι τύποι ως ένδειξη πένθους.

Τι είναι όμως το πένθος για τον καθένα μας ξεχωριστά και πως το βιώνει?

Το πένθος και το πώς θα το βιώσει κάποιος εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του καθενός ξεχωριστά, τα βιώματά του, τις εμπειρίες του, την ηλικία του και φυσικά το περιβάλλον του. Σίγουρα διακατεχόμαστε από πάμπολλα συναισθήματα όλο αυτό το χρονικό διάστημα. Συναισθήματα αρνητικά και ανυπόφορα πολλές φορές, που όμως τελικά μας λυτρώνουν. Το σοκ της απώλειας, η άρνηση, 

οι τύψεις, η αποδιοργάνωση, το αίσθημα του να νιώθεις ότι παίζεις σε ταινία ή να βρίσκεσαι σε ένα κακό όνειρο που σύντομα θα ξυπνήσεις, ο θυμός και οι ευθύνες που πρέπει κάπου να επιρρίψεις και τέλος και πιο σημαντικό ο πόνος που πολλές φορές είναι αφόρητος. Όλοι εμείς που έχουμε χάσει ένα αγαπημένο μας πρόσωπο μας είναι γνώριμα αυτά τα συναισθήματα.

Απώλεια.

Λέξη που μας φοβίζει. Μας φοβίζει ακόμα και η απώλεια κάποιου αντικειμένου μας. Πόσες φορές έχουμε χάσει το κινητό μας και ψάχνουμε μανιωδώς να το ξαναβρούμε. Πόσο μάλλον η απώλεια του αγαπημένου μας προσώπου. Δεν συγκρίνεται.

Τι μας φοβίζει όμως στην απώλεια? Γιατί μας πονάει τόσο πολύ?

Όσον αναφορά τον θάνατο, σύμφωνα με τις περισσότερες θρησκείες η ψυχή όταν πεθαίνεις δεν χάνεται, φεύγει απλώς από το σώμα μας και αν έχεις ζήσει μια ενάρετη ζωή τότε πάει κάπου καλύτερα από ότι ήταν πριν.

Γιατί λοιπόν δεν χαιρόμαστε για αυτόν?

Χαιρόμαστε, άλλωστε αυτός είναι και ένας τρόπος να δώσουμε κουράγιο στον εαυτό μας. Αλλά συνεχίζουμε να πονάμε γιατί μας λείπει ο άνθρωπος μας, μας λείπει η παρουσία του και όλα αυτά που μας προσέφερε. Οι εικόνες που μας έρχονται στο μυαλό, οι μνήμες που έχουμε. Πολλές φορές θα θέλαμε να ξεχάσουμε, να διαγράψουμε τις κοινές μας εμπειρίες. Θλιβόμαστε και ξεσπάμε σε κλάματα ή όπως αλλιώς ο καθένας μας εκφράζει την θλίψη του. 

Άρνηση.

Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό σε μένα… Είναι το πρώτο πράγμα που θα σκεφτούμε. Θα αρνηθούμε αυτό  που έχει συμβεί. Θα βρίσκουμε τρόπους να κάνουμε σαν να μην συνέβη ποτέ και αυτό θα συμβεί γιατί μας βοηθάει να μειώσουμε την ένταση της απώλειας. Θα αναρωτηθούμε αν μπορούμε να προχωρήσουμε στην ζωή μας. Νιώθουμε μουδιασμένοι και σοκαρισμένοι. Έτσι βοηθιόμαστε στο να διαχειριστούμε μόνο τόσες πληροφορίες όσες αντέχουμε. Είναι μία φυσιολογική άμυνα του εαυτού μας ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις.

Θυμός.

Γιατί συμβαίνει αυτό σε μένα? Θυμώνουμε μαζί του, μαζί μας, με τον θεό, με τους γιατρούς και με οποιονδήποτε άλλον πιστεύουμε ότι φταίει για την απώλεια μας. Αυτό όμως είναι φυσιολογικό και πρέπει να το περάσουμε και να ξεσπάσουμε ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε παρακάτω.

Διαπραγμάτευση.

Κάνε να μην συμβεί αυτό και σε αντάλλαγμα εγώ…. Και κάπου εδώ αρχίσουμε να διαπραγματευόμαστε αυτό που έχει συμβεί. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει επίμονες σκέψεις που κάνουμε για όλα αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο για να αποφευχθεί η απώλεια. Θα ζητήσουμε πίσω τη ζωή που είχαμε προτού χάσουμε αυτόν που αγαπάμε. Έτσι οι σκέψεις αυτές θα μας δημιουργήσουν τύψεις και ενοχές.

Ενοχές.

Θα αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε αν κάναμε ότι έπρεπε ώστε να αποτρέψουμε αυτή την κατάσταση, αν προσπαθήσαμε αρκετά. Ερωτήματα όπως μήπως φταίμε εμείς? Έτσι αρχίζουν να εμφανίζονται τα ενοχικά στοιχεία του πένθους. Όλοι μας έχουμε σκεφτεί: Δεν έπρεπε να το είχα πει αυτό τότε, ίσως αυτό μου στοίχησε αυτή την δουλεία ή την σχέση.

Κατάθλιψη.

 Όχι στην περίπτωση του πένθους δεν εννοούμε την ψυχική διαταραχή, αλλά τα συναισθήματά της. Ένα αίσθημα κενού και η θλίψη μας νιώθουμε να βαθαίνει. Δεν έχουμε όρεξη να κάνουμε πράγματα που παλιά μας ευχαριστούσαν. Αποτραβιόμαστε από τους φίλους μας, τον σύντροφο μας ή την οικογένειά μας. Νιώθουμε ότι τίποτα δεν θα είναι όπως πριν. Ότι δεν θα ξαναγελάσουμε πραγματικά ποτέ. Αναρωτιόμαστε να υπάρχει νόημα στην ζωή.

Αποδοχή.

Και μετά από ένα αρκετά σεβαστό χρονικό διάστημα, διαφορετικό για τον καθένα μας αρχίζουμε σιγά σιγά να ηρεμούμε. Αποδεχόμαστε την νέα κατάσταση. Αποδεχόμαστε την απώλεια και ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΜΕ ΑΥΤΗΝ. Όχι δεν είμαστε ποτέ όπως πριν. Όλα έχουν αλλάξει. Η απώλεια είναι απώλεια που πάντα θα υπάρχει, που πάντα θα την κουβαλάμε μέσα μας.  Θα διαμορφώσει τον χαρακτήρα μας, τις επιλογές μας, την συνέχεια της ζωής μας. Θα μας γεμίσει όμως και σοφία.

Η βίωση του πένθους είναι μια πολύ δυνατή εμπειρία ζωής. Θέλει δύναμη και αξίζουν πραγματικά ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ σε αυτούς που δεν φοβήθηκαν το πένθος αλλά το έζησαν και βγήκαν από αυτό πιο ώριμοι, με την εμπειρία αυτή πάντα μέσα τους. Ακόμα πονάει η απώλεια και δεν θα σταματήσει να πονάει ποτέ. Δεν είναι όμως ο ίδιος πόνος.

Εννοείται ότι ξαναγελάμε, εννοείται ότι αισθανόμαστε ευτυχισμένοι με τα όμορφα πράγματα που επιλέγουμε να κάνουμε στην ζωή μας. Κρατάμε αυτά που μας προσέφερε ο άνθρωπος που χάσαμε και συνεχίζουμε να τον έχουμε για όσο εμείς επιλέξουμε μέσα στην καρδιά μας. Μάθαμε την αξία της στιγμής.

Η ζωή προχωράει και καθετί που έρχεται φέρνει και κάτι καινούργιο μαζί του. Όπως έρχονται τα άσχημα έρχονται και τα εύκολα. Το αν εμείς θα τα δούμε και αν εμείς θα επιλέξουμε να ζούμε ευτυχισμένοι αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Είναι όμως στο χέρι μας να προσπαθούμε να είμαστε πλήρης και να ζούμε στιγμές ευτυχίας.   

ΟΝΑΣΟΓΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑ

ONASOGLOU CHRISTINA GEORGIA

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

PSYCHOTHERAPIST

BA (HONS) ΠΤΥΧΙΟ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Bachelor on Psychosocial Studies

ANGLIA RUSKIN UNIVERSITY

MSc ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Master of Science on Health Psychology

CARDIFF METROPOLITAN UNIVERSITY

Ειδίκευση στην ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ και στην ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ